ciekawe pomysły na lekcje matematyki

Rynek wydawniczy zasypuje nauczycieli propozycjami licznych gier i zabaw ruchowych. Gdy jednak uważnie przeanalizuje się jego ofertę, to okazuje się, że do liczby 299 schematów przebiegów gier i zabaw ruchowych, które opracowano przed 1939 rokiem, w ostatnich dziesięcioleciach dodano naprawdę niewiele. Barbara Maria Morawiec. 27/04/2020. Lustro Biblioteki zorganizowało konkurs „Od pierwszej litery do pierwszego zdania”. W gronie wygranych znalazło się pięć bibliotek, których pomysły na zabawy pobudzające dzieci do czytania zostały opublikowane poniżej. W nagrodę każda biblioteka otrzyma od Wydawnictwa Egmont zestaw edukacyjny Szkolny projekt miał na celu rozbudzenie zamiłowania do matematyki, a także uświadomienie uczniom, że matematyka może być niesamowitym przeżyciem. Dzieciom spodobała się ta forma nauki przez zabawę. Niewątpliwie równie emocjonującym wydarzeniem była możliwość nocowania w szkole. Kolejna edycja matematycznego projektu już za rok! Mam dla Państwa kilka propozycji na lekcję matematyki na szkolnym boisku, które można wykorzystać w klasach IV-VIII szkoły podstawowej. Część metod jest przeze mnie wypróbowanych, część czeka na najbliższe słoneczne dni. witajcie! dzisiaj proponujĘ kilka ĆwiczeŃ utrwalajĄcych liczby w zakresie 20. na zakoŃczenie zajĘĆ matematyczne puzzle i dawka gimnastyki 1. kliknij tu: porzĄdkowanie liczb do 10 2. kliknij tu: porzĄdkowanie liczb do 20 3. kliknij tu: porÓwnywanie liczb w zakresie 20 4. kliknij tu: wiĘksza, mniejsza (20) 5. kliknij tu: matematyczne nonton drama korea bioskopkeren digital sub indo. Gry i zabawy na lekcjach matematyki - czyli przez zabawę do wiedzy Materiały dla nauczycieli matematyki w szkole podstawowej Wstęp To, że dzieci lubią zabawę jest prawdą znaną nie od dziś. Z utęsknieniem oczekują wakacji kiedy jak twierdzą "mogą się bawić i nie trzeba się uczyć". Czy nie można by pogodzić interesów obu stron: nauczycieli i uczniów, i uczyć przez zabawę? Jeżeli nie zawsze (wszystkim można się znudzić) to przynajmniej jak najczęściej. Skutki dydaktyczne dobranych odpowiednio zabaw są na pewno pozytywne. Jest to potwierdzone przez liczne badania w tej dziedzinie. Uczestnicy zabaw wzajemnie oddziałują na siebie w trakcie "pracy', natychmiast korygują błędy swoich rówieśników, bez koniecznej w innych sytuacjach interwencji nauczyciela. Gdy często przekazywana w tradycyjny sposób wiedza matematyczna bywa dla wielu zbyt trudna, zabawa w tym samym czasie zachęca do myślenia i często ona właśnie bywa dla tych uczniów kluczem do zrozumienia skądinąd trudnych zagadnień. Unikamy w ten sposób bierności i braku przychylności ze strony uczniów mniej zdolnych oraz popadania w skrajnie negatywne uczucia związane z tym przedmiotem. Wykorzystanie gier i zabaw jest oczywiście jedną z metod kształtowania u uczniów pozytywnego nastawienia do matematyki, które to nastawienie jest nieodzownym elementem osiągnięcia sukcesu w każdej dziedzinie, nie tylko w szkole. Obecnie zauważamy pozytywne trendy w dziedzinie nauczania - odchodzi się od sztywnego przekazywania wiedzy z drugiej strony katedry, aktywizuje się ucznia nowoczesnymi metodami pracy na lekcji, wprowadza się również elementy zabawy. W swoim artykule chciałabym zatrzymać się na przykładach gier i zabaw, jakie zebrałam bądź opracowałam samodzielnie i z powodzeniem stosuję w swojej pracy. Lekcje, na których uczniom wydaje się, że tylko się bawią sprawiają, że matematyka zaczyna się im "dobrze kojarzyć", nie wspominając już o najważniejszym osiągnięciu - nabyciu konkretnej umiejętności. Aby jednak dobrze stosować elementy zabawy na lekcjach matematyki należy poznać możliwości uczniów, zauważyć ich braki czy też trudności w opanowaniu materiału. Elementy zabawy nadają się najbardziej w tych dziedzinach, które są dla dzieci trudne do opanowania w sposób "tradycyjny". Gry dydaktyczne mogą również służyć do rozwijania u uczniów pewnych cech charakteru bardzo przydatnych w dalszych etapach nauki: wytrwałości, cierpliwości , dociekliwości. Realizują więc niejako przy okazji, istotne cele wychowawcze. Przykłady gier i zabaw Przytoczone poniżej gry i zabawy to podpowiedź do dalszego opracowania i modyfikacji. Nie możemy bowiem sztywno stosować tych samych reguł gier do różnych grup dzieci. Inne są również nasze cele szczegółowe, jakie sobie wyznaczamy, wybierając odpowiednią zabawę. Mam nadzieję jednak, że dostarczą one wielu pomysłów do realizacji. 1. Zabawa w rymowanki Cele: 1. opanowanie i utrwalanie algorytmów 2. utrwalanie matematycznych pojęć 3. doskonalenie języka matematycznego 4. utrwalanie czynności matematycznych 5. realizujemy również cele językowe Zabawa może dotyczyć wielu zagadnień - algorytmy działań na ułamkach, tabliczka mnożenia , własności figur i wiele innych. Przebieg: Uczniowie pracują samodzielnie lub w grupach , zadaniem jest ułożyć rymowankę na określony temat. Można ustalić ilość wierszyków na dany temat, bądź urządzić konkurs na jak największą ich ilość. Zabawę można przeprowadzić w dowolnym czasie (całą lekcję, zadanie do domu, ostatnie minuty lekcji). 2. Układanki nieskończone - polska odmiana Tiling Generators Cele 1. doskonalenie obserwowania i odtwarzania symetrii 2. określanie pól i długości linii 3. kształcenie logicznego myślenia Przebieg: Do zajęć potrzebne są zestawy układanek (producent firma "Trifolia" z Warszawy) Uczniowie mogą pracować samodzielnie lub w grupach a nawet całą klasą. Zastosowanie płytek wg inwencji nauczyciela . Wiele ciekawych pomysłów można znaleźć w dołączonej do zestawu broszurze. 3. Tangram Tangram to łamigłówka , która pochodzi z Chin. Jest to figura geometryczna, pocięta na części , z których należy ułożyć różne kształty wykorzystując wszystkie części. Tangram można sporządzić samemu. Gotowe tangramy są również dostępne w sklepach Cele 1. kształtowanie logicznego myślenia 2. szukanie nietypowych rozwiązań 3. rozbudzanie wyobraźni 4. wyrabianie sprawności manualnej 5. kształtowanie pojęć z geometrii Przebieg: Uczniowie pracują samodzielnie lub grupach. Każda osoba (grupa) otrzymuje tangram i zestaw wzorów do ułożenia . Warto na zakończenie zabawy zapytać uczniów o nazwy figur występujących w ich układankach. 4. Origami> Origami to sztuka składania papieru, ponad tysiąc lat uprawiana w Japonii. Cele 1. kształtowanie wyobraźni 2. kształtowanie pojęć geometrycznych 3. wyrabianie sprawności manualnej Przebieg: Uczniowie otrzymują opisane słowami lub poparte rysunkiem sposoby ułożenia zabawek, najlepiej odbić na ksero wzory z książek o tej tematyce. Zadaniem jest ułożenie zabawki w sposób jak najstaranniejszy. Można poprosić uczniów o wymienienie pojawiających się w trakcie układania figur. 5. Gra w okręty (Modyfikacja znanej gry ) Cele 1. kształtowanie umiejętności odczytywania i zapisywania położenia punktów w układzie współrzędnych. 2. kształtowanie logicznego myślenia 3. kształtowanie umiejętności opracowywania strategii w grze Przebieg: Plansza do gry - kwadrat podzielony na 100 części, na krawędzi poziomej i pionowej zawiera liczby. Ważne jest aby uczniowie podawali położenie okrętów grupy przeciwnej używając kolejności : pierwsza liczba z krawędzi poziomej ( osi) druga z pionowej. Klasę dzielimy na dwie grupy. Każda grupa rozmieszcza na swojej planszy okręty w ilości: cztery jednomasztowce, trzy dwumasztowce, dwa trzymasztowce, jeden czteromasztowiec. Dwie plansze rysujemy na tablicy, po jednej dla każdej grupy. Uczniowie na przemian "strzelają" do okrętów przeciwnika. Grę wygrywa ta grupa, która w wyznaczonym czasie zatopi jak najwięcej lub wszystkie okręty przeciwnika. Karty Odpowiednio przygotowane karty do gry możemy wykorzystać do wielu zabaw dydaktycznych 6. Gra w Piotrusia Cele 1. kształtowanie pojęć matematycznych, zależnie od treści kart Należy przygotować talie kart (w zależności od zagadnienia), w której będzie jeden Piotruś, czyli karta nie pasująca do pozostałych. Uczniowie grają w grupach, przegrywa ta grupa, której pozostaje Piotruś. Przykłady: - talia " tabliczka mnożenia lub dzielenia" - talia "czworokąty i ich pola" - talia "działania na ułamkach" - i wiele innych 7. Gra "Pamięć" Cele 1. doskonalenie pamięci 2. kształtowanie pojęć matematycznych Przebieg: Talie przygotowane jak wyżej. Talię odwracamy na stole. Uczniowie odkrywają po dwie karty i zbierają tylko pary pasujące do siebie, nie pasujące karty odkładają na to samo miejsce. Grę wygrywa ta grupa, która zbierze jak najwięcej par. 8. Gra "mam taką własność" Należy przygotować karty z własnościami figur geometrycznych dla całej klasy oraz zestaw kart z nazwami figur geometrycznych Cele 1. kształtowanie języka matematycznego 2. utrwalenie własności figur geometrycznych Przebieg: Wybrany uczeń losuje dla klasy nazwę figury geometrycznej. Zadaniem uczniów jest dołożyć kartę z pasującą do niej własnością. Wygrywa ta osoba, której na zakończenie zabawy nie pozostanie żadna karta i oczywiście dobrze ją położy. Do zabaw na lekcji możemy również wykorzystywać tradycyjne talie kart Wiele różnorodnych gier z ich wykorzystaniem opisują autorzy poradników dla nauczyciela do programu Matematyka 2001. 9. Domino Konieczne jest przygotowanie kamieni domina odnośnie omawianego zagadnienia. Doskonała zabawa podczas omawiania tematów skracanie i rozszerzanie ułamków, ale nie tylko. Cele 1. kształtowanie pojęć matematycznych 2. doskonalenie techniki rachunkowej 3. doskonalenie spostrzegawczości Przebieg: Uczniowie grają w grupach lub dwójkami. Kamienie dzielimy w sposób przypadkowy miedzy obu graczy. Grę wygrywa ten, kto pierwszy pozbędzie się kamieni domina. 10. Parzyste i nieparzyste (pierwsze i złożone) Cele 1. kształtowanie pojęć matematycznych 2. utrwalanie cech podzielności Przebieg: Należy przygotować plansze dla każdej pary (grupy): na narysowanych prostokątach zapisujemy liczby w sposób przemyślany, tak aby znalazły się przykłady liczb wymienionych w tytule. Potrzebne też będą kostki i pionki. Gracz rzuca kostką do gry i "skacze' na odpowiednie pole. Jego zadaniem jest określić czy liczba na tym polu to liczba parzysta czy nieparzysta. (pierwsza czy złożona) Można tworzyć różne modyfikacje tej zabawy. Można tu również zrealizować tematy dotyczące podzielności, dobierając na planszy odpowiednie liczby. 11. .Zabawa "Łączymy podzielne przez..." Cele 1. utrwalenie cech podzielności 2. doskonalenie techniki rachunkowej 3. utrwalenie pojęcia: dzielnik i wielokrotność Przebieg: Może być to krótka zabawa podsumowująca lekcję o cechach podzielności w klasie piątej Nauczyciel w różnych miejscach tablicy zapisuje liczby w sposób przemyślany.( Warto wpisać "podchwytliwe" przykłady np. przy podzielności przez trzy liczbę z cyfrą trzy w rzędzie jedności -uchwycimy najczęściej popełniany przez uczniów błąd). Zadaniem uczniów jest połączyć w łańcuchy te liczby , które dzielą się przez ...(określamy dzielnik) 12. Gra "Zabawa w pogotowie działań " Cele 1. utrwalanie kolejności wykonywania działań 2. kształtowanie umiejętności obliczania wartości wyrażeń wielodziałaniowych 3. doskonalenie techniki rachunkowej Przebieg : Dzielimy klasę na grupy: Grupa dodawania - wykonuje tylko dodawanie Grupa odejmowania - wykonuje tylko odejmowanie Grupa dzielenia - wykonuje tylko dzielenie Grupa mnożenia - wykonuje tylko mnożenie ( w trakcie zabawy należy zmieniać zadania dla grup) Nauczyciel pisze na tablicy wyrażenie wielodziałaniowe. Zadaniem poszczególnych grup jest oddelegować ze swojego grona ucznia , który wykona działanie będące do wykonania w danej kolejności. Grupy nie porozumiewają się ze sobą, w klasie powinna panować cisza. Ta grupa , która wydeleguje kandydata w nieodpowiednim momencie zdobywa punkt karny. Punkty karne przydzielamy również za błędnie wykonane działania. Wygrywa oczywiście ta grupa, która ma najmniej punktów karnych. Możliwych jest wiele modyfikacji tej gry. Opracowanie: Krystyna Borecka Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione. Matematyka w zabawie, to najlepszy sposób na naturalne przyswojenie podstaw z tej dziedziny nauki. Wystarczy od najmłodszych lat uczyć dziecka myślenia, porównywania, klasyfikowania i orientacji przestrzennej, aby pokazać mu, że matematyka potrafi być przyjemną i ciekawą zabawą. Nie bez powodu matematyka jest nazywana królową nauk. Zobaczcie jak my próbujemy od wczesnych lat oswoić cyfry, dodawanie, mnożenie, ułamki i wiele innych zagadnień w formie prostych zabaw i codziennych czynności. Zapraszam na film, będzie nam bardzo miło jak zasubskrybujesz nasz kanał Kolorowe klocki, patyczki, kamyki czy kasztany, wszystkie przedmioty wokół nas możemy wykorzystać do wprowadzenia dziecka w świat matematyki. Pierwsza z zabaw z Michałkiem gdy miał 2 latka, to kolorowe cyfry na kartach A4. Głośno wymawiamy cyferkę i skaczemy na nią lub podnosimy wysoko do góry. Dziecko łącząc zabawę i ruch z poznawaniem cyferek szybko je oswoi i zapamięta. Stopniowo uczymy się szeregowania cyferek od najmniejszej do największej. Możemy to wizualizować na klockach czy patykach układając je od najmniejszego do największego. Świetnym sposobem na zapamiętanie cyferek i utrwalenie pisowni są zabawy oparte na Metodzie Dobrego Startu. Metoda ta, polega na wspomaganiu rozwoju psychomotorycznego dziecka poprzez odpowiednio zorganizowaną zabawę i aktywne wielozmysłowe uczenie symboli graficznych: łatwych wzorów, liter i znaków matematycznych. Wystarczy na tacy lub talerzu wysypać odrobinę piasku, kaszy mannej lub bułki tartej i trenować pisanie cyferek. To świetna forma zabawy wprowadzająca naszego malucha w świat dziecięcej matematyki znaków czy figur. Szablony figur lub cyferek z wizualizacją w postaci odpowiedniej ilości kropek możecie pobrać bezpłatnie na blogu i wydrukować. Pobierz szablony cyferek do druku Pobierz szablony figur geometrycznych do druku Kolejny element, który warto wprowadzać od najmłodszych lat to kształtowanie umiejętności orientacji w przestrzeni. Położenie przedmiotów wokół siebie, w stosunku do własnego ciała. Zabawy uczące takich pojęć jak (lewo, prawo, góra dół, za, pod, obok, w). Prosta zabawa dla dzieci w różnym wieku podczas której dziecko uczy się orientacji i odtwarzania. Potrzebujemy dużą kartkę przedzieloną na pół i kilka takich samych przedmiotów (zabawek) lub figur. Dziecko lub rodzic układa kolejne przedmioty na jednej stronie kartki papieru, a druga osoba obok układa te same przedmioty w odpowiednie miejsca. Na górze kartki, na dole, po środku z prawej lub lewej strony. W zależności od wieku dziecka stopniujemy trudność zabawy zamieniając się również rolami. Coś na zasadzie odbicia lustrzanego. Kolejny świetny sposób uczący przestrzeni, logicznego myślenia i planowania to samodzielne tworzenie labiryntów lub gier. Możemy do tego celu użyć pudełka i wylepić w nim z plasteliny trasę labiryntu. Idealnie nadają się też do tego kartony i przedmioty z recyklingu. Spróbujcie też koniecznie ze swoimi pociechami narysować labirynt kredą na boisku szkolny. To zdecydowanie jedna z najlepszych zabaw dla dzieci. Klasyfikacja, zbiory, wykluczanie ze zbioru- matematyka w zabawie To naprawdę łatwe zagadnienia jeśli wprowadzimy je w formie zabaw, następnie przenosząc na prawdziwe życie. Zdolność logicznego grupowania przedmiotów według ich cech i właściwości, dostrzeganie różnic i podobieństw można zaczynać już z dwulatkami. Segregowanie zabawek lub figur w zbiory to dla dziecka bardzo fajne wyzwanie. Układanie w szeregu takich samych zabawek plus jednej dodatkowej odbiegającej od nich sprawia, że dziecko wychwytując różnice czuje się bardziej pewne siebie i chętnie uczestniczy w takich aktywnościach. Podobnie jak w trakcie zabawy w segregowanie i grupowanie przedmiotów według podobieństw w zbiory. Figury i bryły przestrzenne to motyw, który interesuje większość maluchów. Pierwsze rysunki dziecka powstają z podstawowych figur geometrycznych takich jak koło, kwadrat, kreski, prostokąty i trójkąty. Rozróżnianie figur, odszukiwanie kształtów w przedmiotach codziennego użytku pozwala dzieciom dostrzec, że matematyka jest wszędzie wokół nas. Aby opanować umiejętność dostrzegania przestrzenności brył i dzielenia ich na kolejne figury warto stworzyć dla dziecka Geoplan. To deseczka z kołkami, pinezkami lub gwoździami na które dziecko zaczepia gumki recepturki tworząc samodzielnie rozmaite figury, ucząc się dostrzegania zależności i wspólnych elementów. Do zabawy w rozpoznawanie figur możecie pobrać gotowe szablony: Pobierz szablon figur Pobierz szablon do konstruowania figur z plasteliny Nauka dodawania i odejmowania na konkretach, czy pojecie większości, mniejszości i równości to kolejny etap, który warto przyswoić w formie zabawy. Mogą to być doświadczenia, eksperymenty, zabawy plastyczne, codzienne aktywności. Jeśli zależy nam na tym, aby dziecko nauczyło się abstrakcyjnego myślenia to zamiast tłumaczyć dziecku i kazać wkuwać na pamięć pewne zagadnienia, pozwólmy mu ich doświadczać i poszukiwać rozwiązań w codziennym życiu i zabawie. Cyferki możemy wylepiać z plasteliny, stemplować, odciskać palcami, odrysowywać, przeliczać, porównywać. Poprzez ruch i manipulacje dziecko uczy się myślenia i analizowania, a to jest najważniejsze na dalszych etapach nauki. Świetną pomocą są również klocki, najlepiej zróżnicowane kolorystycznie, aby łatwiej było dokonać podziałów. Do takich zabaw również możecie pobrać gotowe szablony: Pobierz szablon cyferek Zasada mnożenia, przemienności i dzielenia. Starszy syn opanował mnożenie w oparciu o metodę Montessori. Do naszych zabaw przygotowałam specjalną tablicę z kawałka kartonu i plastikowej siatki. Działania zapisujemy na kartce i układamy na tablicy klocki (zamiast klocków możemy oczywiście użyć inne elementy jak np. koraliki, ziarna fasoli, itp.) Przy mniejszych liczbach wynik widać bez liczenia. Przy większych liczbach Adaś przeliczał klocki dodając sumy w kolejnych rzędach. Dziecko wykonuje działanie przykładowo 2×2 układa w dwóch rzędach po dwa klocki. Na pierwszy rzut oka widać, że klocki są cztery co jest wynikiem tego zadania. Analogicznie inne zadanie 3×5 układamy w trzech rzędach po 5 klocków synek w pamięci wie, że 5+5+5 to 15 co również jest wynikiem tego działania. Po kilku seriach takiej zabawy maluchy zapamiętują zasady mnożenia, przemienność mnożenia oraz utrwalają sobie wyniki czyli tabliczkę mnożenia. Dzieci zapamiętują wzrokowo w głowie układ klocków, a poprze manipulowanie i układanie wyników łatwiej im zrozumieć przemienność mnożenia czy dzielnie. Ułamki i dzielenie jest wszędzie wokół nas. Kroimy jabłko na połowę, aby podzielić je dla dwójki dzieci, zamawiamy pizze pokrojoną na kawałki aby starczyła dla całej rodziny, czy w dniu urodzin dzielimy cukierki dla całej klasy. Dzielenie na kawałki, odmierzanie porcji wody czy składników do ciasta to wszystko jest czysta matematyka, która otacza nas każdego dnia. Jeśli w ten sposób przedstawimy świat naszemu dziku z pewnością łatwiej będzie przyswoić mu podstawowe zadania matematyczne. A to właśnie ukształtowanie odpowiedniego myślenia jest kluczem do dalszego rozwoju logicznego myślenia, przeliczania i rozumowania pojęć matematycznych. Podział jednej części na ułamki świetnie można przedstawić na kolorowych klockach, karteczkach, czy innych domowych pomocach. Manipulowanie konkretnymi przedmiotami, dzielenie i obserwowanie w trakcie zabawy zależności, porównywanie wielkości czy objętości sprawia, że matematyka jest łatwiejsza i przyjemniejsza. Do naszych zabaw z ułamkami przygotowałam specjalne karty, które obrazują wizualnie podział ułamków . Możecie je pobrać poniżej: Pobierz kartę z ułamkami do wypełniania Pobierz kartę z podziałem figur na ułamki Przy zabawie z ułamkami świetnie sprawdzają się pisaki suchościeralne. Możemy nimi opisywać ułamki na talerzu, tworzyć podziały i łatwo zmazywać. Tworzenie ułamków i fragmentów za pomoc gumki recepturki dodatkowo urozmaica zabawę. Kolejnym etapem było wypełnianie wysokiego wazonu wodą i oznaczanie jaka część wazonu jest pełna. W ten sposób łatwo też zaobserwować pewne zależności. Zobaczcie jak bawimy się z matematyką Nauka tabliczki mnożenia rozpoczyna się już w początkowych klasach szkoły podstawowej. Szybko okazuje się, że nauka pisania, czytania, dodawania i odejmowania, to nic w porównaniu z trudnościami, na jakie napotyka dziecko przy zapamiętywaniu tabliczki mnożenia. Nie wszystkie dzieci uczą się w tym samym tempie i w ten sam sposób. „Wzrokowcy” potrzebują ćwiczeń, w których mogą „zobaczyć” działania, „słuchowcy” lepiej zapamiętają przez głośne powtarzanie, rymowanie, śpiewanie, inne dzieci nauczą się w ruchu, a jeszcze inne – podczas ugniatania plasteliny. Jakie zatem są sposoby na tabliczkę mnożenia? Kluczem do sukcesu jest na pewno urozmaicanie nauki tabliczki mnożenia poprzez gry i zabawy. Nie popadajmy w rutynę ! Bądźmy kreatywni i spróbujmy wybrać oraz dopasować takie sposoby, które najlepiej działają na nasze dziecko. 1. Układanie i zapamiętywanie rymowanych wierszyków Matematyczne wierszyki dzieci mogą układać z pomocą rodziców. Ważne, aby się przy tym świetnie bawić. Oto kilka przykładów: Wierszyki można również z powodzeniem śpiewać na znane melodie. 2. Klamerki do bielizny – kreatywne wykorzystanie Wzrokowcom trzeba tabliczkę mnożenia „pokazać”. Możemy do tego wykorzystać pokrywkę pudełka oraz klamerki do bielizny. Dziecko przypina spinacze dopasowując je do działań przygotowanych wcześniej na kartkach. Następnie, jeżeli wykona poprawnie zadanie, wyszukuje kartkę z wynikiem. 3. Memory Zabawa o prostych regułach, która pozwala wspaniale utrwalać tabliczkę mnożenia. Emocjonującą grę zapewni samodzielne przygotowanie i zabawne zilustrowanie kart do gry. Może się okazać, że nasze rysunki lub naklejone obrazki bardzo pomogą wzrokowcom w zapamiętywaniu działań. Dziecko będzie np. kojarzyło 7 x 2 = 14 z uśmiechniętym arbuzem. Możemy wybrać jeden z wariantów rozgrywki: I wariant (łatwiejszy) – Układanie w pary – wszystkie kartoniki są odkryte i dobieramy działanie do wyniku. II wariant (trudniejszy) – Gra memory – kartoniki leżą zakryte; za każdym razem gracz może odkryć dwa kartoniki i zachować je, jeśli stanowią parę; wygrywa osoba, która zbierze najwięcej par. 4. Czarny Piotruś Karty trzymamy przed sobą. Na początku każdy gracz odkłada wszystkie pary, które mu przypadły, potem dolosowuje po jednej od gracza obok lub z kupki na środku stołu. Wygrywa ten, kto pierwszy zostanie bez kart, to znaczy będzie miał same pary. Nie zapomnijmy dołożyć Piotrusia. 😉 5. Tabliczka mnożenia na palcach Najwięcej kłopotu sprawia dzieciom mnożenie przez 9. W prosty sposób można się tego nauczyć. Wystarczy wyciągnąć przed sobą obie dłonie. Przykład: Przy mnożeniu 4 x 9 należy zagiąć czwarty palec. Wyprostowane palce, które znajdują się po lewej stronie od zgiętego palca wskazują ilość dziesiątek, czyli 3. Wyprostowane palce, które znajdują się po prawej stronie od zgiętego palca, wskazują ilość jedności, czyli 6. Zatem w łatwy sposób dziecko obliczy, że 4 x 9 równa się 36. „System palcowy” sprawdza się najlepiej w odniesieniu do mnożenia przez 9. Inne sposoby mnożenia na palcach są tak zawiłe, że raczej nie sprawdzają się na co dzień. Zamiast liczyć na palcach, można to robić na liczmanach np. nakrętkach. Przy działaniu 4 x 9 po prostu odwracamy czwartą nakrętkę. Liczba po lewej stronie strzałki to liczba dziesiątek, po prawej – liczba jedności. 6. Gra w kości Tworzymy rożne warianty tej gry. Wspólnym mianownikiem jest rzucanie kostką. I wariant – rzucamy dwie kości jednocześnie, a wyrzucone oczka mnożymy. Możemy to robić na zmianę z dzieckiem. II wariant – piszemy na kartce liczby od 1 do 10, następnie rzucamy kostką i dopisujemy liczbę przez którą będziemy mnożyć, no i obliczamy. 7. Śpiewanie tabliczki mnożenia Możemy wyśpiewywać kolejne działania tabliczki na różne znane melodie np. „Krakowiaczek jeden”. 8. Bingo Wybieramy z puli możliwych wyników 9 liczb i wpisujemy na planszę. Następnie rzucamy dwoma kostkami (na zmianę z dzieckiem) i podajemy działanie np. 3 x 6. Obliczamy wynik, jeżeli mamy u siebie liczbę 18 zakrywamy ją przygotowanym wcześniej przedmiotem np. guzikiem. Wygrywa ten, kto zakryje trzy liczby w pionie, poziomie lub na ukos. Krzyczymy wówczas: Bingo! 9. Domino tradycyjne i trójkątne Są już w sprzedaży różnego rodzaju domina do nauki tabliczki mnożenia. Samodzielne wykonanie jest dość pracochłonne. Trzeba pamiętać, że domino funkcjonuje jednocześnie z dzieleniem, ponieważ tylko z mnożeniem, gra zbyt szybko by się kończyła. 10. Matematyczne kolorowanki Bardzo popularnym sposobem utrwalania tabliczki mnożenia są matematyczne kolorowanki. Można je znaleźć w internecie i wydrukować, można też zrobić samemu. Nawet dziecko może narysować domek lub drzewo. Następnie wpisujemy działania i ustalamy kod, według jakiego będziemy kolorować obrazek. Kliknij w obrazek, aby go pobrać. W internecie możesz również znaleźć wiele stron z interaktywnymi grami, które pomagają w nauce tabliczki mnożenia. Jednakże nauka poprzez zabawę sprawia, że dziecko nie myśli o niej, jak o potworze z szafy. Pozdrawiam Anna Albrecht Matematyka jest nauką dostarczającą niezbędne narzędzia do otrzymania konkretnych wniosków z przyjętych założeń. Zakres matematyki jest bardzo szeroki i ciągle się powiększa. Nawiązania do tej nauki można zauważyć praktycznie we wszystkich naukach ścisłych, technice, a nawet w naukach humanistycznych. Zapoznanie się z matematycznymi ciekawostkami może być interesującym uzupełnieniem wiedzy, dlatego też koniecznie przeczytaj poniższy tekst. 1. Trójkąt pitagorejski jest trójkątem prostokątny, w którym długość boków stanowią liczny naturalne, np. 5, 12, 13 czy 7, 24, 25 bądź 3, 4,5. 2. Trójkąt o bokach 3, 4,5 jest nazywany trójkątem egipskim, ponieważ przez Egipcjan był stosowany do wyznaczenia w terenie kąta prostego. 3. Trójkąt Pascala jest ściśle powiązany z symbolem Newtona. 4. Problem nieskończoności pojawił się już w czasach starożytnej Grecji, a dokładnie w szkole pitagorejskiej, gdzie sądzono, że nieskończonością jest coś, czemu nie przypisze się żadnej wartości. 5. Amerykański matematyk – Edward Kasner, chcąc zapoznać swojego siostrzeńca z dużymi liczbami, wynalazł nazwę googol dla liczby równej 10100. 6. Kiedy dla Greków liczenie na palcach stało się niewystarczające, wynaleźli abacus, czyli coś podobnego do naszych dzisiejszych liczydeł. 7. Abacus miał wiele bardzo różnorodnych form. Występował najczęściej w postaci prostokątnych desek z wyżłobionymi rowkami, w których układano kamienie, które oznaczały poszczególne pozycje konkretnej cyfry. Później zaczęto wykonywać otworki i nawlekać je na sznurki. W ten właśnie sposób powstało urządzenie przenośne umożliwiające obliczenia. 8. W Europie urządzenia liczące pojawiły się w XIV wieku i przez kilka wieków były powszechnie stosowane. 9. Obwód podstawy piramidy Cheopsa, podzielony przez jej podwójną wysokość, wynosi 3, 1415, czyli liczbę Pi. 10. Starożytni Sumerowie i Babilończycy używali sześćdziesiątkowego systemu liczbowego. System ten jest używany do dzisiaj do zapisu czasu. 11. Trylion po angielsku nazywa się quintillion, co wiąże się ze stosowaniem w krajach anglosaskich krótkiej skali, w której nie występują miliard i biliard, dlatego też trylion w tłumaczeniu „przeskakuje” do quintilliona. Powoduje to problem w tłumaczeniu dużych liczb i częste błędy. 12. Googol to dziesięć do setnej potęgi. 13. Nazwa wyszukiwarki gogle powstała właśnie przez błąd jej twórcy, czyli L. Page’a, który chciał ją nazwać właśnie googol. 14. Albert Einstein urodził się w dzień liczby Pi, czyli 14 marca. 15. Pitagoras jest uznawany za twórcę tabliczki mnożenia. W kilku językach, np. francuskim czy rosyjskim, tabliczka mnożenia jest nazywana tabliczką Pitagorasa. 16. Królową kasyna, czyli ruletkę, wymyślił matematyk, Blaise Pascal w roku 1645. Pomysł odnosił się do jego zainteresowania rachunkiem prawdopodobieństwa. Pierwotnie nie było w niej zera, jednak zostało ono później dodane, aby zwiększyć zysk kasyna. 17. We wschodniej Azji liczba 4 jest uważana za pechową. W języku wietnamskim, chińskim, japońskim i koreańskim słowa „śmierć” i „cztery” mają praktycznie identyczną wymowę. Liczba cztery wzbudza strach do tego stopnia, że niektóre mieszkalne budynki nie mają czwartego piętra. 18. Największa liczba na świecie znajdująca zastosowanie to 10100, czyli googol. Liczba Grahama powstała po to, żeby oszacować problem Grahama-Rothschilda. Nie można liczby tej zapisać przy pomocy tradycyjnych metod. 19. Suma liczb na kole ruletki wynosi 666, dlatego też jest nazywana „szatańską grą”. 20. W matematyce znajdziemy teorię gier, teorię węzłów i teorię warkoczy. 21. Doświadczenie losowe nazywane jest „doświadczeniem Laplace’a”, wtedy gdy przestrzeń zdarzeń elementarnych jest skończona i wszystkie te zdarzenia są jednakowo prawdopodobne. W czasach Laplace’a popularnym rodzajem hazardu, uprawianym w salonach francuskich, była gra w kości. 22. Ze wszystkich figur mających jednakowy obwód, największe pole powierzchni będzie miało koło, jednak wśród figur z takim samym polem powierzchni, koło będzie miało najmniejszy obwód. 23. Prawdopodobieństwo dowolnego zdarzenia leży między 0 a 1. 24. Zero to liczba, której nie zapiszemy rzymskimi cyframi. 25. Znak równości, czyli =, został użyty pierwszy raz przez Roberta Recorda w roku 1557. 26. Stephen Hawking, brytyjski kosmolog, astrofizyk i fizyk teoretyczny, zajmujący się głównie grawitacją kwantową i czarną dziurą, zmarł w dzień liczby Pi, czyli 14 marca. 27. Donald Ervin Knuth, amerykański matematyk wprowadził termin sufit i podłoga, aby określić funkcję zaokrąglające rzeczywiste liczby od liczb całkowitych odpowiednio w górę i w dół. 28. Suma liczb od 1 do 100 wynosi dokładnie 5050. 29. Lewis Carroll, autor „Alicji w Krainie Czarów” był również matematykiem. Był także wykładowcą na Oksfordzie, a dodatkowo napisał około 250 prac naukowych z zakresu zarówno matematyki, jak i kryptografii i logiki. 30. Tales z Miletu podczas podróży do Egiptu, jako pierwszy zmierzył za pomocą cienia i jego stosunku do wysokości – wysokość piramid. 31. Moment to jednostka czasu trwająca około setną część sekundy. 32. Liczba 13 jest uważana za pechową prawdopodobnie z powodu ostatniej wieczerzy, w której udział brało 13 osób. 33. Greczynka Hypatia była pierwszą kobietą – matematykiem. Żyła ona w Aleksandrii w Egipcie w wieku IV. 34. George Dantzig, czyli ówczesny student matematyki spóźnił się na zajęcia, przez co równanie zapisane na tablicy wziął za pracę domową, którą udało mu się rozwiązać. Później okazało się, że były to dwa „nierozwiązywalne” równania w statystyce. 35. Pierwsze 31 cyfr liczby Pi po przecinku nie zawiera cyfry 0. Pojawia się ono na miejscu 32 po przecinku. 36. Brytyjski matematyk Abraham de Moive w podeszłym wieku zauważył, że każdego dnia śpi on o 15 minut dłużej i tak właśnie utworzył arytmetyczny ciąg, w którym określił kiedy będzie spał 24 godziny. Ten dzień miał nastąpić 27 listopada 1754 roku i jak się okazało, była to data jego śmierci. 37. Jeżeli pomnożysz swój wiek przez liczbę 7 następnie mnożąc go przez 1443, to otrzymasz w wyniku swój wiek napisany trzy razy pod rząd. 38. Liczba Pi po raz pierwszy została obliczona w VI wieku n. e. przez indyjskiego matematyka. 39. Liczby ujemne zostały zalegalizowane po raz pierwszy w III wieku w Chinach, jednak były wykorzystywane jedynie w przypadkach wyjątkowych, gdyż ogólnie uznawano je za pozbawione sensu. 40. W XI wieku w Indiach powstały równana kwadratowe. Największa liczba, która byłą stosowana w Indiach to 1053, podczas gdy Rzymianie i Grecy stosowali w tym czasie tylko 106. 41. Liczba Pi to liczba przestępna, co znaczy, że nie istnieje wielomian o współczynnikach całkowitych, którego pierwiastkiem byłaby Pi. 42. Wielościany foremne są bryłami, których wszystkie ściany stanowią przystające foremne wielokąty a z każdego wierzchołka wychodzi taka sama liczba krawędzi. 43. Z równobocznych trójkątów można złożyć trzy idealne bryły – ikosaedr, czyli dwudziestościan foremny, oktaedr, czyli ośmiościan foremny, a także tetraedr, czyli czworościan foremny. 44. Jeden z najstarszych sposobów na szyfrowanie pochodzi od Juliusza Cezara, który to szyfrował korespondencję z Cyceronem. Polegało to na tym, że w miejsce każdej z liter, wpisywał literę, która w alfabecie występował trzy miejsca dalej, czyli zamiast „a”, wpisywał „c”, a „c” zastępował „f”. 45. W układzie Si jednostką pracy, energii i ciepła jest dżul (J). 46. Piłka do gry w rugby jest geometryczną elipsoidą, czyli figurą, w której wszystkie płaskie przekroje są elipsami. 47. 50° Fahrenheita to w przeliczeniu 10 ° Celsjusza. 48. Funkcja wzajemnie jednoznaczna w matematyce nosi nazwę Bijekcja. Jest to funkcja według której, każdy element obrazu ma dokładnie jeden element dziedziny. 49. Przestrzeń Banacha to nazwana na cześć twórcy, jedno z podstawowych pojęć analizy funkcji. Obecnie, przestrzenie Banacha są dobrze znane na całym świecie, głównie przez studentów matematyki. 50. Teajtet, czyli uczeń Platona uchodzi za odkrywcę dwunastościanu foremnego. 51. Wskazówki godzinowa i minutowa zachodzą na siebie w ciągu doby 22 razy. 52. „Fałszywe pierwiastki” to pojęcie wprowadzone do matematyki przez Kartezjusza jako odpowiedź na nieścisłości XVIII – wiecznej nowoczesnej arytmetyki współtworzonej przez niego. To również pierwsze w europejskiej historii matematyki użycie ujemnych liczb. 53. Pierwsza liczna w dzieleniu otrzymana miano „dzielnej”. 54. Gottfried Wilhelm Leibniz do określenia znaku mnożenia użył po raz pierwszy kropki w liście adresowanym do Johna Bernoulliego. Jak twierdził, wymyślił znak kropki, gdyż powszechnie używany × często myli mu się z x oznaczającym niewiadomą w równaniu. 55. Liczba e, czyli tak zwana liczna Eulera to wykorzystywana w wielu dziedzinach zarówno matematyki, jak i fizyki, stała matematyczna, która w przybliżeniu wynosi 2, 71… . 56. W typowej kostce do gry suma oczek na przeciwległych ściankach wynosi 7, a mianowicie: 3+4, 2+5, 1+6. 57. Suzhou to jedyny zachowany liczbowy system, który wywodzi się z liczbowych patyczków. 58. 60 – letni Japończyk znalazł się w Księdze Rekordów Guinnesa, gdyż udało mu się zapamiętać najwięcej licz Pi po przecinku, a mianowicie, wyrecytował aż 100. 000 liczb, pobijając tym samym swój rekord z roku 1995, kiedy to zapamiętał 83. 432 liczby. 59. Det to symbol oznaczający wyznacznik macierzy, int to zaś wnętrze zbioru, lim oznacza granicę, a rank jest rządem macierzy. 60. Platon jest odkrywcą brył platońskich, takich jak: czworościan, sześcian, ośmiościan i dwudziestościan. 61. Leonardo z Pizy jest twórcą Ciągu Fibonacciego. 62. Godzina składa się z 3600 sekund, co łatwo można obliczyć w następujący sposób: 60×60 = 3600. 63. Na typowej szachownicy o wymiarach 8 × 8 znajduje się 32 białe pola i 32 pola czarne. 64. Liczba urojona to inaczej zespolona liczba, która po podniesieniu jej do kwadratu, daje ujemny wynik. Takimi liczbami zajmowali się wielcy uczeni jak np. Euler czy Hamilton. 65. Litera A w systemie liczb szesnastkowym oznacza 10. W związku z tym liczby Od 0 do 9 są zapisywane normalnie, dalej natomiast występują pod taką postacią: A = 10, B = 11, C = 12 itd. 66. Liczba Nepera jest podstawą naturalnego logarytmu. 67. Leonhard Euler należy do najwybitniejszych matematyków w historii. Wprowadził on oznaczenie „f(x) na określenie funkcji f od argumentu x, „i” jako liczbę urojoną oraz „e” jak liczbę Eulera. 68. Euklides jest autorem dzieła „Elementy”, które stało się wzorem w wielu naukowych dziedzinach, a także ukształtowało sposób myślenia o matematycznych teoriach. 69. Symbol całki, czyli wydłużona litera S, pochodzi od łacińskiego słowa „summa”, czyli suma. Całkowanie to uogólnienie sumowania. 70. Liczba Pi to liczba niewymierna, co oznacza, że nie można przedstawić jej jako iloraz dwóch całkowitych liczb. 71. Carl Friedrich Gauss był nazywany księciem matematyków, a wszystko dlatego, że już w bardzo młodym wieku uchodził za prawdziwego matematycznego geniusza. Przed ukończeniem 20 roku życia dokonał wielu odkryć. 72. Trzema słynnymi problemami starożytnej greckiej matematyki są: podwojenie sześcianu, kwadratura koła i trysekcja kąta. 73. Norbert Wiener to amerykański matematyk, który jest twórcą cybernetyki, czyli nauki o systemach sterowania, a także związanym z tym przekazywaniu oraz przetwarzaniu danych. 74. W ciągu stulecia mamy 24 lata przestępne. Rok przestępny występuje raz na cztery lata, oprócz lat pełnych stuleci. 75. Liczba Pi z dokładnością do 200 miejsc po przecinku wynosi: ≈ 3, 141592 653589 793238 462643 383279 502884 197169 399375 105820 974944 592307 816406 286208 998628 034825 342117 067982 148086 513282 306647 093844 609550 582231 725359 408128 481117 450284 102701 938521 105559 644622 948954 930381 96. 76. Liczba „fi”, inaczej złota liczba wynosi w przybliżeniu 1. 61. 77. Ekstrapolacja to w matematyce oszacowanie wartości funkcji w punkcie spoza podziału, w którym mieszczą się dane. 78. W roku 1921 Albert Einstein otrzymał Nagrodę Nobla za efekt fotoelektryczny. 79. Wstęga Möbiusa ma tylko jedną krawędź i tylko jedną stronę. 80. Autorem Paradoksu Menona jest Platon. Paradoks ten zawiera szereg argumentów i pojęć, które wpłynęły w dużym stopniu na rozwój zachodniej myśli. 81. Dokładna szansa na trafienie szóstki w lotto to jeden do 13983816. Żeby mieć pewność, że na pewno trafi się szóstkę, trzeba skreślić wszystkie możliwe kombinację i wydać 40 milionów złotych. 82. Funkcje kołowe to inaczej funkcje cyklometryczne, czyli funkcje odwrotne do funkcji trygonometrycznych ograniczonych do określonych podziałów. 83. W matematyce pojęcie liczb szlachetnych nie istnieje. 84. Bomba Rejewskiego została użyta przed wybuchem II Wojny Światowej do rozszyfrowania Enigmy. Było to urządzenie skonstruowane przez Rejewskiego, Zygalskiego i Różyckiego. Było to urządzenie wyjątkowe, gdyż poza łamaniem szyfrów opierało się na niezwykłej koncepcji matematycznej, która umożliwiła właśnie podobno niemożliwe do zrealizowania złamanie szyfrującego mechanizmu Enigmy. 85. Paraboloida hiperboliczna swoim kształtem przypomina siodło. 86. Za pomocą Wzoru Herona można obliczyć pole trójkąta. 87. Fraktal to krzywa bądź bryła albo powierzchnia powstająca w wyniku kolejnego dzielenia figur. 88. Tangensem kąta ostrego w prostokątnym trójkącie jest stosunek długości przyprostokątnej do przyprostokątnej. 89. Liczba doskonała to liczba, która jest równa sumie wszystkich swoich dzielników, mniejszych niż ona sama. Pierwszą doskonałą cyfrą jest szóstka. 90. Pytania Fermiego to takie pytania, na które naprawdę trudno znaleźć odpowiedź i w których trzeba oszacować różnorodne wielkości, np. ile kilogramów soli człowiek zjada przez całe życie czy też ile liści znajduje się na wszystkich dębach świata. 91. Równanie Drake’a to wzór określający liczbę cywilizacji technologicznych, które istnieją w naszej Galaktyce. W równaniu tym nie chodzi jednak o dokładną liczbę cywilizacji, a bardziej o zrozumienie mechanizmów wpływających na szansę powstania innych cywilizacji. 92. W roku 1936, Stanisław Mazur zaproponował jako nagrodę za rozwiązanie pewnego problemu matematycznego związanego z przestrzeniami Banacha – żywą gęś. Nagrodę te otrzymał w roku 1972 szwedzki matematyk – Perowi Enflö. 93. Symbol „i” został wprowadzony w roku 1777 jako oznaczenie pierwiastka z – 1. Takie rozwiązanie zaproponował Leonhard Euler, a rozpowszechnione zostało w 1801 roku przez Carla Friedricha Gaussa. Obecnie jest to najbardziej znany symbol jednostki urojonej. 94. Problem delijski, inaczej podwojenie sześcianu to jeden z trzech wielkich problemów greckiej starożytnej matematyki. Polega on na zbudowaniu sześcianu, którego objętość będzie dwa razy większa niż podana. 95. Rozkład Benforda to prawo, które jest stosowane przy wykrywaniu statystycznych fałszerstw i defraudacji. 96. Trójkąt asymptotyczny jest trójkątem, który posiada dwa równoległe boki. 97. Kwadratem magicznym nazywana jest tablica, w którą zostały wpisane dodatnie liczny naturalne w taki sposób, że suma licz zarówno w pionie, jak i w poziomie, a także po przekątnej, daje taki sam wynik. 98. Jako pierwszy znaku + użył Nicole d’Oresme – francuski matematyk. Zastosował ten znak zamiast spójnika „i” w swoim dziele, nad którym pracował w latach 1356 – 1361. 99. Równowaga Nasha odnosi się do teorii gier i jest to jedno z ważniejszych pojęć. Wprowadził je noblista John Nash. 100. Dylemat więźnia jest problemem w teorii gier, opartym na dwuosobowej grze o sumie niezerowej, w której każdy z graczy może zdradzić przeciwnika i w ten sposób zyskać coś dla siebie, jednak oboje stracą jeśli zostaną zdradzeni. W tym przypadku najwięcej można zyskać decydując się na zdradę, a najmniej zgadzając się na współpracę. 101. Prekursorem abstrakcyjnej algebry był Évariste Galois. W liście, który napisał przed swoją wczesną śmiercią, zawarł najważniejsze osiągnięcia oraz idee matematyczne. Od zawsze uczniowie przychodzą do świetlicy w ramach „nagłych” zastępstw za nieobecnych nauczycieli. Zmuszona jestem więc prowadzić zajęcia z różnych przedmiotów nauczania. Nie jestem jednak przygotowana metodycznie do prowadzenia tego typu lekcji. Dlatego też postanowiłam prowadzić zajęcia trochę innego etapem było przygotowywanie krótkich zadań. Gromadziliśmy słownictwo wokół różnych tematów - przeważnie związane akurat z tematami zajęć, które były odwołane. Na bazie tego słownictwa uczniowie przygotowywali krzyżówki, rebusy, zagadki i diagramy dla młodszych uczniów. Powstawały prace dotyczące pór roku, ważnych wydarzeń z życia szkoły, kraju, profilaktyki, ale także zainteresowań uczniów. Duża część tych prac została wykorzystana w czasie zajęć świetlicowych, konkursów i opublikowana w szkolnej etapem było rozwijanie i doskonalenie umiejętności literackich. Zadaniem uczniów było napisanie bajki, opowiadania lub innej formy literackiej bezpośrednio związanej z tematem zajęć. Powstały więc bajki o odpadkach, urządzeniach technicznych, bezpieczeństwie, bajeczki matematyczne, informatyczne i inne. Pod koniec każdego roku szkolnego, przeważnie w maju, z okazji Dni Oświaty, Książki i Prasy, wydajemy książkę z najciekawszymi pracami uczniów, którą umieszczamy w bibliotece szkolnej. Aby uczniowie mogli przekonać się, że w świetlicy w czasie zastępstw może być ciekawie, stosujemy często zajęcia oparte na rywalizacji. Dzieci bardzo chętnie biorą w nich udział, pracując w grupach, rozwiązując problemy, wymyślając ciekawe rozwiązania. Aby być przygotowanym do tych „niespodziewanych” lekcji opracowałam „ściągę”, z której bardzo często korzystam nie tylko w czasie tych zajęć. Z różnych dostępnych publikacji i wiadomości zawartych na stronach internetowych wybrałam różne ciekawe pomysły na urozmaicenie zajęć świetlicowych. Ćwiczenia te pomagają rozwijać wyobraźnię, giętkość i płynność myślenia, kształtują umiejętność pracy w ta może być pomocą dla nauczyciela, bo małym nakładem pracy i materiałów dydaktycznych, bez wcześniejszego przygotowania można przeprowadzić bardzo ciekawe zajęcia. RYMOWANKI, WYMYŚLANKI – ZABAWY SŁOWEM1. Znajdź jak najwięcejZadaniem uczniów jest wyszukanie jak największej ilości wyrazów w określonym czasie, np. przez 3 min.: - na podaną przez nauczyciela literę, - zakończonych na -ca, -wa itp., - pięcioliterowych o określonej pierwszej i ostatniej literze, np.: w....r, k....o, ż....a, - zaczynających się lub kończących na daną sylabę, - zawierających w środku swej nazwy podaną głoskę, - trzygłoskowych, czterogłoskowych, - zawierających samogłoskę: ę, ą, dwuznaki lub ó, rz, h. 2. Odgadywanie obrazkówMateriały:- papier,- ołówek lub na papierze proste przedmioty lub postacie. Dzieci się temu przyglądają i próbują tak szybko, jak to możliwe, odgadnąć, co tak naprawdę jest tematem rysunku. Można także przedstawić pojęcia przy pomocy kilku obrazków, np. parasol słoneczny- rysujemy słońce i Kojarzenie wyrazówMateriały:- kartki,- długopisy, ołówki lub wyszukują jak najwięcej wyrazów, które po połączeniu ze sobą utworzą nam nowy wyraz, np. prosty + kąt = prostokąt, grzyby + branie = grzybobranie. Można przy większej ilości dzieci zorganizować zawody, kto skojarzy wyraz najprędzej lub skojarzy jak największą ilość Rymy Podajemy dzieciom jakiś wyraz i wspólnie tworzymy do niego kilka rymów(np. filiżanka - skakanka - szklanka - polanka itd.). Później dzielimy dzieci na zespoły, które znajdują rymy do podanych przez nauczyciela wyrazów. Wygrywa zespół, który poda jak największą ilość rymów w podanym czasie. 5. Śmieszne rymyRymować możemy również krótkie zdania, przy czym sugerujemy uczniom, że mają one być pozbawione sensu. Podajemy dzieciom na przykład jakieś zdanie, akcentując szczególnie jakiś wyraz, do którego trzeba dobrać rym, a dzieci znajdują jakiś śmieszny ciąg dalszy (np. Mój kapelusz jest czerwony. - I szuka żony., Ptaszek sobie stał. - I robił hau, hau...). 6. Imienne rymowanki Dzieciom zazwyczaj się podoba, kiedy w opowiadaniach pojawiają się ich imiona. Dlatego też można spróbować namówić uczniów do stworzenia rymów zawierających ich imiona. Kolejnym utrudnieniem będzie połączenie imienia i jakieś cechy charakteru dziecka (np. To jest Ania, co w zimę bez czapki gania.). 7. Rymowanka kulinarnaDzielimy uczniów na grupy. Zadaniem grup jest stworzenie zdań zawierających rymy związane z częścią ciała i jakąś potrawą, np.: Moje włosy są jak niekończące się Układanie rebusów, zagadek, krzyżówekCzynności temu towarzyszące przezwyciężają u dzieci szablonowość i sztywność myślenia, rozwijają płynność i giętkość. Umożliwiają wykorzystanie wiadomości i doświadczeń w nowych sytuacjach oraz opanowanie i utrwalenie wiedzy. Układając rebusy należy pamiętać, aby nie umieszczać w nim rysunków odpowiadających w całości danemu słowu. Dobrym rebusem jest ten, którego treść oddaje szereg rysunków bez żadnych dodatkowych objaśnień, dopisków, cyfr i znaków. Podczas układania krzyżówek należy pamiętać, aby hasła zawierały wyrazy na tyle znane, by mógł je odgadnąć przeciętny Plątanina Nauczyciel pisze na tablicy dowolny, ale długi wyraz, np katapulta, czekoladopodobny, kontrowersja, czarodziejka, Małgorzatka, Karolinka, Wielkanoc itp. Zadaniem każdego ucznia lub grupy jest napisanie jak największej liczby wyrazów powstałych z liter wchodzących w skład podanego wyrazu. Należy z góry ustalić zasady, np. tylko rzeczowniki w mianowniku liczby pojedynczej i Dwa w jednymZadaniem każdej grupy jest napisanie jak największej liczby wyrazów, w których ukryty jest inny wyraz (np. grudzień, kwiecień, czekolada).11. Ukryte wyrazyZadaniem uczniów jest wymyślenie zdań, w których ukryte zostaną wyrazy, np.:Ala ma je żurawinę. 12. Faszerowany mostek Nauczyciel podaje słowo składające się z co najmniej ośmiu, a najwięcej z dwunastu liter. Słowo nie powinno zawierać rzadko występujących w języku polskim liter. Każdy z uczniów wypisuje to słowo na swojej kartce przy jej lewej krawędzi pionowo z góry w dół, a przy prawej krawędzi z dołu do góry. Litery po obu stronach są początkowymi i końcowymi literami nowych słów. Każdy z uczniów w określonym czasie wypisuje nowe słowa. Muszą one wraz z literami przy krawędziach tworzyć sensowne słowa. Każdy z uczniów odczytuje swoje słowa. Odczytywane słowa uczniowie porównują z wypisanymi przez siebie. Jeżeli odczytane słowo znajduje się na kartkach innych uczniów muszą je oni wykreślić. Ważne jest więc wypisywanie niepospolitych słów. Należy policzyć, u którego z uczniów pozostało najwięcej nie skreślonych słów. On otrzymuje tytuł zwycięzcy. Przykładowe wyrazy do wykorzystania: literatura, marmolada, kierowca, drogowskaz, malowidło, biblioteka, Układamy słowa Zadaniem uczniów jest tworzenie słów, w ten sposób aby nie dopuścić do ukończenia słów. Pierwszy z uczniów wymyśla jakieś słowo i zapisuje na kartce jego pierwszą literę. Drugi z uczniów musi znaleźć słowo rozpoczynające się od tej litery i nie wypowiadając go, dopisać drugą literę. Każdy z uczniów musi uważać, by po dopisaniu nowej litery nie powstało pełne słowo. Jeśli tak się stanie, otrzymuje on punkt karny i runda się kończy. 14. Harfa słowna Podajemy uczniom długie słowo. Wyznacza ono ramy naszego zadania. Słowo to zapisuje się na kartce, tak, aby w każdej kratce znajdowała się jedna litera. Na bazie tego słowa tworzymy nowe słowa. Wpisuje się je pionowo, wykorzystując pojedyncze litery słowa bazowego. Nowe słowa muszą mieć dokładnie taką długość, jaka wynika z kształtu harfy. Aby ułatwić sobie rozwiązywanie, wygodnie jest zaznaczyć sobie cienką linią kontur harfy. BLISKIE I ODLEGŁE SKOJARZENIA1. Jak najwięcej Uczniowie wspólnie podają jak największą ilość skojarzeń do podanego przez nauczyciela wyrazu. Jest to dobre ćwiczenie wprowadzające do zajęć lub przygotowujące do tworzenia krzyżówek, rebusów czy zagadek związanych, np. ze świętami Bożego Narodzenia. 2. Wyszukiwanie skojarzeń do podanych wyrazówZ listy uczeń losuje dwa wyrazy i szuka do nich skojarzeń, później skojarzeń wspólnych łączących te dwa wyrazy. Przykładowe wyrazy do wykorzystania:Makaron, długopis, róża, pomarańcza, kalkulator, szpilka, las, tęcza, pędzel, woda, droga, materiał, kartka, patyk, zeszyt, książka, klucz, nitka, buty, pisarz, torpeda, skarpetki, bank, fabryka, kowal, rower, ucho, dezodorant, zamek, czekolada, zasłona, klocki, dziecko, film, teatr, motyl, gruszka, pieszy, kolczyk, tygrys, kolej, żniwa, materac, Łańcuch skojarzeńDzieci siedzą w kręgu. Podajemy nazwę obiektu wyjściowego, np.: buty. Pierwsze dziecko podaje skojarzenie z obiektem wyjściowym, kolejne dziecko szuka skojarzenia do poprzedniego podanego przez kolegę, np.: but - wycieczka - plecak - ciężar – dźwig - budowa itd. kiedy wszystkie dzieci podadzą swoje skojarzenia zmieniamy obiekt ObrazkiUczniowie otrzymują dwa obrazki lub kliparty. Muszą wyszukać jak najwięcej skojarzeń łączących te WIERSZE I INNE HISTORIE...1. Znajdź tytułKażda grupa pisze historyjkę na dowolny temat, jednak przy jej układaniu należy wykorzystać jak największą liczbę tytułów książek/ filmów. Następnie przekazujemy drugiej grupie historyjki i jej zadaniem jest wyszukanie ukrytych List z wakacjiNauczyciel zapisuje na tablicy 10 dowolnych słów, mało związanych z tematem np. widelec, węgiel, grabie, żaba, oczy, krokodyl, cement, peruka, dentysta, skarpeta). Zadaniem każdej grupy jest napisanie listu z wakacji do rodziców (kolegi, cioci),z wykorzystaniem wszystkich podanych II Jeden z uczniów wyszukuje w gazecie 10 - 15 dowolnych słów z artykułów prasowych. Dobrym pomysłem jest także wykorzystanie kart z gry „Kalambury”. 3. Dwie literkiNauczyciel zapisuje na tablicy dwie dowolne litery. Zadaniem uczniów jest napisanie historyjki na dowolny temat, w której będą wykorzystane tylko wyrazy zaczynające się od podanych liter i to naprzemiennie(np. k, t- Koń Tomka Kowalskiego trochę kuleje.) Przy ćwiczeniu można korzystać ze Według schematuUkładanie zdań, np. trzy zdania bez użycia tych samych wyrazówk...b...n...w...r...c...i...u...b...f...g...j...n...d...ż...e... ł...i...k...a... Układanie wierszyka wg schematuT.....t.....t.....p.....Ś.....m.....b.....d.....Ś.....j.....d.....d.....M.....m.....m...k.....5. Połówkowy wierszNauczyciel wyjaśnia, że przygotował 4 - wersową zwrotkę wiersza Juliana Tuwima ,,Pan Maluśkiewicz i wieloryb". Zwrotka ta została podzielona połowę. Fragmenty tej zwrotki za otrzymują uczniowie. Nie zaglądają do kart sąsiadów. Zadaniem uczniów jest - nie znając dokładnie oryginalnej wersji autorskiej - stworzenie własnej, nowej wersji 4 - wersowego utworu./ Fragment wiersza jest inspiracją do napisania własnej, nowej wersji utworu./POŁÓWKIWziął łupinkę ... ... pod pachę,Zaraz do morza ... ... się popłynął ... ... do Gdynii do Warszawy ... ... jednej kartce uczestnicy piszą końcówki wersów zwrotki wiersza, na drugiej początki. Zadaniem jednej grupy jest rozpoczęcie wersów, a drugiej dokończenie. Ciekawe efekty można uzyskać łącząc napisane przez uczestników połówki wierszy. Prezentacja nowych utworów przez uczestników. Nauczyciel na zakończenie ćwiczenia odczytuje oryginalną wersję Sześć kartPrzygotuj sześć rodzajów kart w różnych kolorach z rysunkami lub klipartami:- I grupa – miejsce, np.: góry, rzeka, pole, morze, dom, zamek, miasto, pustynia- II grupa – warunki atmosferyczne, np.: burza, tęcza, śnieg, chmury, deszcz, słońce, - III grupa – rzeczy, np.: tort, rakieta, lustro, pika, statek, klucz, korale, buty, kareta,- IV grupa – postaci, np.: babcia, czarownik, bałwan, duch, rycerz, dziewczynka, niemowlę, - V grupa – zwierzęta, np.: kot, kura, koń, smok, motyl, wielbłąd, żaba, niedźwiedź, ryba,- VI grupa – czynności, np.: płacze, biega, śpi, je, zajmuje się zwierzętami, jedzie, karty wg kolorów przykrywając rysunki. Zadaniem uczniów będzie ułożenie opowiadania na podstawie wylosowanych kart. Można zaproponować jakiś motyw przewodni opowiadań, np. historie z morałem, z najbardziej zaskakującym zakończeniem, opowieści baśniowe, historii z użyciem jak największej ilości trudności ortograficznych lub też pozostawić uczniom większej liczbie uczniów można podzielić uczniów na grupy kilkuosobowe i ogłosić konkurs na najbardziej zaskakująca historię. 7. Podaruj bajkęW tej zabawie każda grupa pisze bajkę na jeden z pięciu tematów podanych przez nauczyciela, np.:1. Niebieska Dziurawe pantofelki Kapryśna Zaczarowany Mini IIUczniowie piszą bajkę na temat bezpośrednio związany z lekcją, np. odpadki, jezioro, urządzenia domowe, bajka matematyczna, bajka Książka kucharskaKażda grupa (uczeń) otrzymuje od nauczyciela przepis na ciasto, kisiel, krem, budyń itp. Zadaniem każdej grupy jest przekształcenie tego przepisu w ten sposób, aby powstał przepis na zdrowie, szczęście, radość, przyjaźń Imienne opowiadanieZadaniem każdego ucznia jest stworzenie opowiadania, którego kolejne zdania zaczynają się od liter, z których składa się jego Trzy emocjeUczniowie otrzymują kartki, na których napisane są słowa wyrażające trzy uczucia. Zadaniem ich jest stworzenie tytułu historyjki i opowieść, w której pojawia się najpierw pierwsza nazwa emocji, potem druga i trzecia ,np.:Zmartwienie - panika - ulgaLęk - zdziwienie - triumfPodniecenie - zmartwienie - przyjemność 11. Kreatywne pisanieDzielimy grupę na 4 - osobowe zespoły. Każdy z uczniów pisze na kartce (w rogu) wybrane słowo, zagina róg i oddaje koledze. Pozostali uczniowie z grupy postępują w ten sam sposób. Ze zgromadzonych słów wspólnie układają czterozdaniową historyjkę i nadają jej tytuł. 12. Opowiadanie z tytułów Uczniowie losują kilka tytułów wyciętych z gazet. Zadaniem ich jest napisanie opowiadania, bajki łączącego w sobie te tytuły. 13. Opowiadania Zadaniem uczniów jest napisanie opowiadania, bajki na podstawie otrzymanego lub wysłuchanego fragmentu historii, filmu lub opowiadania. Może być to początek historii albo fragment Inna perspektywa Zadaniem uczniów jest opowiedzenie historii jakiegoś przedmiotu, np. papieru, serwetki, pudełka zapałek, krzesła. ORYGINALNIE MYŚLĘ - WBREW STEREOTYPOM I by było gdyby? (Przewidywanie skutków paradoksalnych sytuacji)Uczniowie w grupach siadają przy stolikach. Nauczyciel podaje problem do rozwiązania: Co by było gdyby ludzie nie potrafili się śmiać? Uczniowie zapisują wszystkie swoje pomysły na arkuszach szarego papieru. Po zakończeniu grupy wieszają swoje prace na tablicy i odczytują swoje pomysły. Uczniowie wspólnie wybierają najważniejsze i najistotniejsze dla ludzi skutki braku śmiechu i dokonują uzasadnienia takiego wyboru. Podsumowanie: Jaki byłby świat bez uśmiechu? Czy dobrze byłoby nam żyć w takim świecie?Praca indywidualna: Uczniowie wypisują jak najwięcej wyrazów kojarzących się im ze słowem ŚMIECH. Po wykonaniu zadania odczytują swoje propozycje. Nad niektórymi można się nieco zatrzymać i porozmawiać o oryginalności skojarzenia. Zabawa z całą klasą: Jedno dziecko podaje wyraz związany z humorem, śmiechem. Wszyscy szukają do niego rymu. Przykłady zapisujemy na pomysły do wykorzystania:Co by było gdyby...- Rośliny rosły w Wszystkie martwe przedmioty Każdy człowiek rodził się obdarzony wiedzą absolwenta Zabrakło ropy Nie wynaleziono Wszystkie drzewa wad znanych przedmiotówUczniowie ustalają, jakie wady może mieć, np.: długopis, łóżko, książka. wad i zalet posiadania czegoś cennegoUczniowie ustalają jakie korzyści i problemy mogą mieć właściciele, np. pięknego i nowoczesnego samochodu codzienne - niecodzienneWymień jak najwięcej przykładów zastosowań takich przedmiotów jak: szklanka, butelka, piłka, patyk, papier, koło, spinacz biurowy, drewniana łyżka, patelnia3. Nie tu i nie terazJednym ze sposobów twórczego spoglądania na problem jest przeniesienie go w czasie i przestrzeni. Stawiając się w sytuacji Prasłowian lub krasnoludków zyskujemy odmienny punkt widzenia, wolny od aktualnej mody, przesądów lub uprzedzeń. Zadanie uczniów polega na tym, aby na jedno z 25 pytań odpowiedzieć w imieniu jednej z 25 społeczności. W tym celu uczniowie losują pytania oraz społeczności, przygotowują krótkie wystąpienia i prezentują je na forum Jak się wychowuje dzieci?2. Jak się ubierają dziewczęta?3. Jak się organizuje zabawy?4. Jak się traktuje starych ludzi?5. Jak się zdobywa wykształcenie?6. Jak się podróżuje?7. Jak się spędza zimowe wieczory8. Jak się zakłada rodzinę?9. Jak się zostaje żołnierzem?10. Jak się traktuje poetów?11. Jak się wybiera głowę państwa?12. Jak się podaje obiad?13. Jak się zawiera małżeństwa?14. Jak się spędza wakacje?15. Jak się przystraja pannę młodą?16. Kto wytwarza broń?17. Jak wygląda sklep?18. Jak się traktuje żonę?19. W jaki sposób pozdrawia się znajomego?20. Jak się adresuje listy?21. Jak karze się winnych?22. Jakie są ulubione zabawy dzieci?23. Jakie są ulubione bajki dzieci?24. Jaki jest ulubiony instrument muzyczny?25. Jak się nagradza bohaterów?Społeczności:a) Marsjanie po ich wylądowaniu na Ziemi w 2000 roku,b) Rosjanie za 20 lat,c) australijscy Aborygeni w XIX (19) wieku,d) Rzymianie za czasów Juliusza Cezara,e) Polacy za 50 lat,f) Amerykanie 200 lat temu,g) Japończycy w 2020 roku,h) Chińczycy w XVI wieku,i) ludzie na nie odkrytej jeszcze wyspie,j) nasi górale 100 lat temu,k) my za 20 lat,l) Hindusi dziś,ł) Egipcjanie 3000 lat temu, m) Homo sapiens 80 000 lat temu,n) polska szlachta w XVII wieku,o) Niemcy w roku 1939,p) Rosjanie roku 1917,q) Polanie w IX wiekur) Hiszpanie w XV wieku,s) Yeti w XX wieku,t) Francuzi w roku 1789,u) Polacy w roku 1950v) zielone ludziki UFO, teraz,w) greccy w okresie bitwy pod Maratonem (490 roku krasnoludki w XX Oryginalnie myślećWymyśl i krótko opisz:a) stół (ale bez nóg),b) podręcznik (ale bez papieru),c) drugą część przysłowia zaczynającego się od słów „Czego oczy nie widzą...” (ale nie może być ... tego sercu nie żal),d) ubranie szkolne (ale bez spodni, spódniczek, sukienek),e) sprzęt sportowy do ślizgania się po lodzie (ale nie łyżwy),f) poduszkę (ale nie z pierza, nie z gąbki, i nie pneumatyczną).5. Różne znakiZa pomocą prostych symboli graficznych przedstaw pojęcia wyrażone w formie można obrazkowo przedstawić pojęcie stary ?Jak można obrazkowo przedstawić pojęcie alpinizm ?Jak można obrazkowo przedstawić pojęcie miłość ?6. Nowe osiedleW pewnym mieście wybudowano nowoczesne, pięknie usytuowane osiedle mieszkaniowe. Osiedle to ma już swoją nazwę, nie nazwano jednak jeszcze placu, który znajduje się w jego centrum, ani ośmiu ulic, które zbiegają się tam promieniście. Władze miasta odrzuciły dotychczasowe propozycje jako mało oryginalne i nie spełniające podstawowego wymagania sformułowanego przez burmistrza następująco: Nazwy osiedla, placu i ulic mają być ze sobą logicznie uczniów jest wymyślenie wspólnie nazwy osiedla i nazw Jak to dobrze, że jest bezbarwnaRolę wody trudno przecenić. W życiu pojedynczego człowieka i całych społeczeństw woda to, np.:- możliwość gotowania różnych potraw,- niezbędny napój oraz środek higieny,- możliwość hodowania roślin i zwierząt,- nośnik ciepła w ogrzewaniu mieszkań,- środek napędowy, np. w elektrowniach wodnych,- możliwość ślizgania się na łyżwach, nartach, sankach, pływania kajakiem, uprawiania uczniów jest:- uzupełnienie przykładów co najmniej trzema dziedzinami wykorzystywania wody w życiu jednostki i całych napisanie odpowiedzi na pytanie: Jak wyglądałby nasz Świat, gdyby woda miała np. kolor ŁYKI rysowanieMateriały:- kartki,- miękkie ołówki,- gruby flamaster,- kredki dzieci, aby zamknęły oczy i przez chwilę rysowały ołówkiem dowolne, nieokreślone kształt – bazgroły. Kiedy dzieci otworzą oczy, ujrzą plątaninę kresek. Następnie prosimy je, aby obracając kartkę w różne strony, próbowały dostrzec w bazgrołach jakieś wyłaniające się kształty postaci, przedmiotu, zwierzęcia itp. Dobrze pokazać wszystkie rysunki pozostałym dzieciom i poprosić je o skojarzenia. Dalej pozostaje tylko pogrubić ołówkiem lub flamastrem wyobrażone kształty, dorysowując ewentualnie brakujące elementy i rysunek Początkowo dzieciom będzie trudno dostrzec jakieś ciekawe wyłaniające się elementy. Trzeba więc najpierw samemu pokazać na przykładach różnych prac, jakie skojarzenia można z nimi wiązać i jak ich szukać. Potem dzieci już same będą potrafiły podać mnóstwo skojarzeń do danego rysunku. Inne wersje ćwiczenia:- rysowanie lewą ręką,- rysowanie kredką trzymaną przez dwie osoby,- rysowanie flamastrem trzymanym w W co zaczarujesz swoją dłoń?Materiały:- kartki z bloku lub kolorowe kartki ksero,- nożyczki,- farby IProsimy dzieci, aby odrysowały swoje dłonie na kartce i wycięły je (dzieci młodsze mogą otrzymać wycięte dłonie). Następnie przykładamy jedną z wyciętych dłoni na kartce ksero i obracamy ją w różne strony ,,Do czego jest podobna dłoń?”, "Co wam przypomina ?” , "W co można ją zamienić?" (pytania otwarte – mające wiele poprawnych odpowiedzi). Teraz możemy już zaprosić dzieci do wykonania pracy plastycznej, proponując im, aby wymyśliły, w co zamienią swoją dłoń. Dzieci przyklejają dłoń na kartce w takim miejscu, aby mogły wyeksponować właściwy temat pracy, zamieniając dłonie w zwierzęta, teatrzyk IIDzieci mogą odbijać swoje dłonie, palce na wspólnym rysunku i dorysowywać powstałe skojarzenia. 3. Wyczarowane z jesiennych liściMateriały: - liście jesienne,- żelazko,- kolorowe kartki ksero lub białe kartki z bloku,- kredki pastele, - kalka maszynowa,- I: Przygotowujemy wcześniej kalkografie liści - na kartce z bloku układamy liść jesienny (lub kilka liści), na to kładziemy kalkę maszynową. Całość przykrywamy gazetą i prasujemy ciepłym żelazkiem. W zależności od długości prasowania i siły nacisku żelazka uzyskujemy różne efekty. Oglądamy z dziećmi powstałe portrety liści, obracając kartkę w różne strony. Prosimy je, aby pomyślały, co przypomina im kształt liścia. Dzieci podają dowolne pomysły - skojarzenia, po czym wybierają sobie jeden z portretów liściowych, który zamieniają w coś ciekawego, dorysowując i pogrubiając potrzebne kształty kredką pastelową. Wersja IIMateriały: -miękkie ołówki, -białe kartki ksero lub z bloku (ważne, aby były cienkie).Przystępujemy do kopiowania liści jesiennych (dekalkomania). Dzieci starsze same mogą kopiować liście, młodszym należy przygotować tą część pracy. Każdy otrzymuje kartkę papieru. Na tacy zgromadzonych jest wiele kształtów jesiennych liści. Dzieci wybierają dowolny listek i układając go pod kartką papieru żyłkami do góry, przez pocieranie ołówkiemkopiują liść na kartkę. Na całej kartce mogą skopiować jeden kształt liścia lub kilka. Następnie, tak jak w wersji I, przystępujemy do wymyślania skojarzeń związanych z liśćmi, pytając: „Jaką krainę można wyczarować z liści?”. Zwracamy również uwagę na kształt skopiowanych liści: „Jakie zwierzę lub postać przypominają?”, po czym prosimy dzieci o wyeksponowanie właściwego tematu pracy poprzez pogrubienie i dorysowanie elementów tym samym miękkim ołówkiem. 4. Gazetowe stworyMateriały:- gazety,- taśma lakiernicza lub klejąca dwustronnaWersja I Technika nie wymaga większych przygotowań ani nakładów materiałów. Wystarczy poprosić, aby dzieci przyniosły z domu stare gazety i zakupić taśmę do podklejania stworzonych kompozycji. Rozbudzamy ciekawość dziecka poprzez postawienie tematu – problemu, np. „Papierowy świat” lub „Jak zbudować przestrzennie papierowe miasto?” oraz kilku pytań otwartych: „Co można wyczarować z gazety?”, „W co można ją zmienić?”. I już możemy przystępować do pracy. Dzieci mogą pracować indywidualnie lub w małych grupkach, formując wspólną budowlę np. „Smoczą Jamę pod Wawelem”.Wersja IINajwięcej pracy wymaga etap wstępny, czyli przygotowanie papierowych patyków gazetowych. Możemy wykonać je sami lub zaprosić dzieci do wspólnych zabaw, podczas których wykonamy patyki. Ich wykonanie zaczniemy od położenia na stoliku lub podłodze gazety dużego formatu. Zaczynamy zwijać bardzo ciasno jeden z rogów gazety w rulon. Po zwinięciu oklejamy powstały patyk tak, aby nam się nie rozsunął. Następnie zachęcamy dzieci do tworzenia pomysłów: „Co można zbudować z patyków gazetowych?”. Początkowo dzieci mogą projektować budowle, układając patyki płasko na dywanie. Potem mogą dobrać się w grupy i projektować budowle przestrzenne z patyków gazetowych połączonych za pomocą taśmy klejącej. Projekty mogą być realizacją konkretnego tematu, jednak często bywa tak, że temat w trakcie konstruowania zmienia się wielokrotnie. Po skończonej pracy twórcy prezentują swoje pomysły. Mogą być one przedstawione w formie zagadki dla innych dzieci. Na końcu autorzy nadają tytuł swojej Patyki gazetowe muszą być bardzo mocno zwinięte - twarde. W przeciwnym razie budowle będą niestabilne. 5. Wyczarowane z szarej kartkiMateriały:- miękkie ołówki,- kartki z bloku,- gumki ołówkowe. Całą powierzchnię kartki zamalowujemy dokładnie miękkim ołówkiem. Następnie prosimy dzieci, aby pomyślały, co chcą wyczarować z szarej kartki. Za pomocą gumki ołówkowej (wycieranie powierzchni kartki) odkrywają właściwy temat pracy. Jeżeli dziecko zmieni koncepcję wykonania tematu, ma możliwość ponownego pokrycia powierzchni kartki ołówkiem i wykonania pracy od początku. 6. Rekonstrukcja rysunkówMateriały:- kartki z bloku,- rysunki (kliparty z komputera, fragmenty bliżej nieokreślonych rysunków, nadpalone rysunki przypięte do kartki),- klej,- karby plakatowe,- dziecku obrazek o bliżej nieokreślonej treści, mówiąc, że malarz nie dokończył swojej pracy. Prosimy, aby dzieci podały swoje skojarzenia. Każde dziecko ma możliwość wyboru jednego z rysunków lub przekazujemy dzieciom takie same kliparty (wówczas możemy ukazać wielość rozwiązań danego tematu). Na bazie rysunku dziecko domalowuje wyobrażone skojarzenia. Ważne: dobieramy takie rysunki, które nie sugerują jednoznacznie sposobu rozwiązania tematu, lecz pobudzają Dopełnianie formMateriały:- kartki,- kolorowe skrawki papieru,- dzieciom skrawki kolorowego papieru oraz kartkę w kontrastowym kolorze. Każdy z uczniów wybiera kilka skrawków papieru i nakleja je w dowolny sposób na kartce. Prosimy, aby dokładnie przyjrzały się naklejonym elementom i zastanowiły się, czy czegoś im nie przypominają. Mogą dowolnie obracać kartkę. Następnie prosimy, aby dzieci dorysowały potrzebne elementy do tego tak, aby powstała praca. Na zakończenie uczniowie nadają tytuł swojej pracy. 8. Wyczarowane z plamy barwnejMateriały:- tusz czarny lub kolorowy,- kartki z bloku,- flamastry,- plastikowe słomki do napojów/Wersja I Praca obejmuje dwa etapy: wykonanie barwnej plamy oraz dorysowanie do niej skojarzeń. Plamę można wykonać przez położenie na kartce kilku kropel tuszu i rozdmuchanie go przy pomocy słomki w różne strony. Kiedy prace wyschną, oglądamy je obracając w różne strony. Każde z dzieci dorysowuje flamastrem potrzebne elementy, pogrubia linie eksponując w ten sposób temat IIKartkę składamy na połowę. Jedną część nakrapiamy tuszem i przykrywamy drugą częścią kartki. Po rozłożeniu uzyskamy dwie identyczne plamy, do których dorysowujemy skojarzenia. Dzieci mogą stworzyć dwa różne rysunki lub połączyć obie plamy w IIITusz możemy rozlać na górnej powierzchni kartki i przechylając kartkę w dół, utworzyć różnego rodzaju zacieki, które wykorzystamy do tworzenia dowolnych Podwójne kompozycje Materiały:- wielokolorowe flamastry o różnej grubości,- dzieciom, aby rysowały dwoma flamastrami naraz, trzymając je jednocześnie w jednej ręce. Na kratce pojawiają się podwójne rysunki i zachodzące na siebie linie. Dzieci mogą też rysować jednocześnie dwoma rękami (w każdej jeden flamaster), symetrycznie lub w dowolnym kierunku. Prosimy dzieci o pokolorowanie każdej wyodrębnionej powierzchni flamastrem lub wykonanie grafiki - zamalowanie powierzchni w kółka, kreski, kropki, II Dzieci mogą tworzyć na powstałych powierzchniach pracę dotyczącą jednego tematu, np. drogi, las, morze Kolaż gazetowyMateriały:- kolorowa makulatura,- kartki,- nożyczki,- klej,- oglądają kolorowe czasopisma i wybierają ciekawe ilustracje, które mogą stanowić fragmenty kolażu. Kolaż można tworzyć dowolnie lub na określony temat. Można również wybrać jedną ilustrację stanowiącą podstawę tematyczną kolażu. Następnie ze sterty wycinków losowo wybrać kilka innych ilustracji, z których dziecko ma wykonać kompozycję, używając wszystkich wylosowanych wycinków. Brakujące elementy można dorysować kredkami. 11. Nakładane obrazyMateriały:- kolorowa makulatura,- klej,- nożyczki,- kartki. Każde dziecko zaczyna pracę od wycięcia kształtu głowy - ludzkiej lub zwierzęcej z czasopisma. Następnie, nadal korzystając z czasopism, wybiera inne elementy nadające się do naklejenia na wybraną formę w miejsce oczu, uszu, włosów. 12. FotomontażMateriały:- makulatura,- klej,- nożyczki,- z makulatury ciekawe fotografie zwierząt, roślin, ludzi, a następnie rozkładamy je na stoliku i przeglądamy, zastanawiając się, które elementy z poszczególnych zdjęć wykorzystamy do stworzenia naszego fotomontażu (np. głowa zwierzęcia, tułów człowieka, nogi stołu). Obmyślamy scenkę bajkową dla nowo powstałego bohatera i dorysowujemy brakujące elementy W co zmienić kształt? Materiały:- kartki z narysowanymi kółkami(lub innymi jednakowymi figurami),- kredki lub flamastry. Każde dziecko otrzymuje kartkę z narysowanymi kółkami o średnicy około 5 cm. Prosimy o zaprojektowanie pracy z wykorzystaniem narysowanych elementów. Każde kółko może być zamienione w coś innego. Dalszym etapem myślenia twórczego będzie projektowanie obrazu z wykorzystaniem kółek realizującego jeden temat, np. „Samochód”. 14. Metafora wizualnaMateriały:- obrazki lub kliparty,- kartki,- kredki lub farby. Przygotowujemy obrazki różnych obiektów. Każde dziecko losuje dwa obrazki. Nazywamy je głośno, np. ptak, samochód. Następnie zachęcamy, aby z tych obiektów stworzyć jedna, nowa rzecz, jakiej nie ma w rzeczywistości. Z ptaka i samochodu powstanie „samochodoptak” lub „ptakosamochód”. Następnie każdy z uczniów przedstawia swoje wyobrażenie w formie W co zamienić psa? Materiały:- kartki,- kredki,- kolorowy papier,- klej,- ołówek. Uczniowie rysują w dowolnym miejscu kartki kontur wybranego przez siebie zwierzęcia. Następnie poprzez dorysowywanie kredkami, doklejanie kolorowego papieru lub zastosowanie innych technik plastycznych zamieniają je w zwierzę, którego nie Kreska i słowoMateriały:- kartka,- kredki,- dobierają się w pary. Zadaniem każdej pary jest wykonanie rysunku przedstawiającego jakieś wydarzenie odbywające się w miejscu zasugerowanym przez nauczyciela. Dla każdej pary jest to inne miejsce - informuje o tym napis w górnym rogu kartonu (np.: W przestrzeni kosmicznej, W głębinach morskich, Gdzieś w Europie,W Królestwie Pszczół, W Polsce, W Republice Krasnali, We wrocławskim ZOO). Rysunki są tworzone przez partnerów jednocześnie, ale bez porozumiewania się. Nie wolno używać podczas rysowania żadnych słów. Po ukończeniu rysunki umieszczamy obok siebie, tak aby wszyscy zapoznali się z wykonanymi pracami. Następnie każda para opowiada krótko, co „zdarzyło” się na ich rysunku, starając się stworzyć ciekawą, sensowną zakończenie cała klasa tworzy jedną, wielką opowieść, biorąc za jej podstawę treści poszczególnych rysunków. Zadaniem całej klasy jest ułożenie oryginalnej, spójnej opowieści. 17. Co słychać w Guzikowie?Materiały:- farby,- pędzle,- guziki,- klej,- kartki. Uczniowie wybierają kilka guzików i przyklejają je do kartki. Po przymocowaniu guzików domalowują farbą linie i plamy, które wraz z guzikami tworzą określoną całość. Każdy uczniów nadaje swojej pracy tytuł i przyklejają na brystol lub tekturę i w ten sposób je oprawiają. 18. Dziwne plamy Materiały:- farby plakatowe,- pędzle,- folie przeźroczyste,- kartki,- nakładają na folię grubą warstwę farby i malują barwne plamy w różnych kolorach i nieokreślonych kształtach. Następnie przykładają do folii kartkę i przyciskają lekko do nałożonej farby. Na koniec odwracają powstałą kompozycję – plamy rozleją się między folią a kartonem i stworzą ciekawe zestawienia kolorystyczne. Zadaniem uczniów jest wyobrażenie sobie, co powstało w ich kompozycji i określenie tematu pracy. Na zakończenie dorysowują markerem brakujące elementy. 19. Portret Materiały:- kartki,- kredki pastelowe,- wiersz Anetty Dobrakowskiej pt. „Portret”.Uczniowie wysłuchują wiersza przeczytanego przez ciągle o go namalujecie?Twarz mam trochę nietypową,garderobę mnie widzi - ten się śmieje!To z sympatii - mam nadzieję!To, co noszę na swej głowieprzypomina ciut uwielbiam kapelusze,toczki, czapki, bierzcie kredki, karton,namalujcie mnie, bo uczniów jest narysowanie postaci z wiersza według własnych wyobrażeń. Po zakończeniu pracy uczniowie prezentują swoje pomysły i opisują wygląd bohatera wiersza. 20. Tajemniczy stwór Materiały: - mazaki, - kartki Nauczyciel prosi, by uczestnicy zajęć przygotowali kartki i mazaki. Nauczyciel mówi: A teraz bierzemy jeden mazak do ręki i rysujemy na kartce jakąkolwiek linię krzywą, jaka nam tylko przyjdzie na myśl. Następnie bierzemy drugi mazak i nim wykonujemy inną dowolną linię. Na wszystkie pytania o to, jaka to ma być linia, odpowiada: „Jaka ci przyjdzie na myśl". Na koniec tego etapu nauczyciel mówi: „A teraz ostatnim mazakiem rysujemy ostatnią linię, ale tak, aby utworzyć, wykorzystując wszystkie pozostałe - jakieś nieistniejące zwierzę, wymyślone przez was. Mamy po prostu z tych trzech kolorowych linii stworzyć dziwnego stwora”. Kiedy już wszyscy uczestnicy narysują swojego wymyślonego stwora, nauczyciel zachęca, by wymyślić:Nazwę dla stwora - może być również jakim środowisku żyje: wodnym, wodno - lądowym, w powietrzu, w /na/ ziemi, a może w mieszanym?Czym się odżywia?Jakiego rodzaju dźwięki wydaje?Jakiej jest wielkości?Czy ma futro, pióra czy łuski?Czy odznacza się jakimiś szczególnymi zdolnościami?Jakie ma trzy podstawowe cechy charakteru / uosobienia /, czy jest sympatyczny, miły czy raczej agresywny i groźny dla człowieka? Jaki jest?Np. NUDZIARZ KRÓTKONOGI PLAŻOWYŻyje w środowisku wodnym, w godzinach 8-20, potem w środowisku stare puszki po konserwach i butelki zostawione na plażach. Jest jak sama nazwa wskazuje znudzony, powolny, ciągle senny, ale miły dla ludzi. Uczestnicy zajęć prezentują swoje wymyślone stwory. Na koniec organizujemy wystawkę Cały ja Materiały: - kartki, - kredki, - długopisyUczniowie piszą w pionie na kartce swoje imię i nazwisko. Do każdej litery dobierają cechy charakteru, zainteresowania, które ich określają. Wspólnie omawiamy te prace. Później uczniowie na bazie zgromadzonych cech tworzą pracę plastyczną będącą ich Dziwna podróż Materiały:- karki,- ołówki,- wykonania pracy wykorzystujemy linie łamane narysowane na tylu kartonach ilu jest uczestników - lub na długiej złączonej kartce. Uczniowie rysują wszystko to, co chcieliby zobaczyć podczas podróży. Na zakończenie łączą ze sobą wszystkie prace tak, aby powstała wspólna trasa podróży23. KonstelacjeMateriały:- kartki,- ołówki,- rysują określoną liczbę kropek na kartce w dowolnym ułożeniu. Zadaniem uczniów jest połączyć te kropki, w ten sposób, aby powstały konstelacje gwiazd, którym później trzeba jeszcze nadać Różne tematyUczniowie rysują do tematu podanego przez nauczyciela. Przykładowe tematy: co śni się słonku, tańczące domy, drzewo, które zamiast gałęzi ma ręce, zamek z muszli, smutek, radość, zimno, ciepło, tęczowy kot, kredki, które były wężami, rośliny rosnące w nieskończoność, martwe przedmioty Łączenie punktówMateriały:- kartki,- z uczniów zaznacza na swojej kartce dwanaście punktów w dowolnym układzie. Następnie uczniowie wymieniają się kartkami. Ustalamy, jaki rodzaj rysunków ma powstać, np. sprzęty kuchenne, twarz, samochód, drzewo, wspomnienie z wakacji. Zadaniem każdego z uczniów jest połączenie ze sobą punktów w jeden rysunek. Punkty nie muszą koniecznie wypaść w załamanych liniach, mogą też stanowić część linii, która przez nie przechodzi, lub określony szczegół, np.: oko. Wersja I: możemy pozostawić dzieciom swobodę w temacie pracy. Można później porównać różnorodność rozwiązań prac z tych samych punktów. Literatura: zajęcia świetlicowe i kółka zainteresowań. Pod red. Małgorzaty Pomianowskiej. Wydawnictwo Dr Josef Raabe. Warszawa Lucyna, Pomysły na nagłe zastępstwa. „Biblioteka w Szkole” 2005 nr Heidemarie, 170 gier i zabaw w domu i w podróży. Wydawnictwo Św. Antoniego, Wrocław - Miliszkiewicz Mariola, Pankowska Dorota, Polubić szkołę. Warszawa 1998 Mariola, Techniki plastyczne rozwijające wyobraźnię. Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków Nowak, Ćwiczenia i zabawy rozwijające myślenie twórcze. Edward, Trening twórczości. Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków Hanna, Twórcze myślenie jako metoda aktywizująca uczniów. i przygoda - lekcje twórczości. Część 1. WSiP Warszawa Jolanta, Grupa bawi się i pracuje. Wrocław 2000 Herbert, Ołówkiem po papierze. Klub dla Ciebie, twórczego myślenia w przedszkolu. Edukacji Teatralnej - teatr dziecięcy. Wydawnictwo Europa, Wrocław 2004

ciekawe pomysły na lekcje matematyki